داشتن حلم در علم آموزی به چه معناست؟

خطبه همَام

در نوشتار فرزندتان را حرص کنید! به یکی از خطبه های امام علی (ع) معروف به خطبه همَام اشاره کردیم. حضرت در توصیف ویژگی های متقین در این خطبه می فرمایند:

 «فَمِنْ عَلَامَةِ أَحَدِهِمْ أَنَّكَ تَرَى لَهُ قُوَّةً فِي دِينٍ وَ حَزْماً فِي لِينٍ وَ إِيمَاناً فِي يَقِينٍ وَ حِرْصاً فِي عِلْم وَ عِلْماً فِي حِلْم‏».‏ از نشانه‏ هاى آنان اين است: در دين نيرومند، دور انديش در عین نرمی، (صاحبِ) ايمانى مملوّ از يقين، حريص در كسب دانش و داراى علم توام با حلم‏.

در نوشتار مذکور به قسمت «حرصا فی علم» اشاره کردیم یعنی حرص داشتن در یادگیری. در این نوشتار به قسمت «علما فی حلم» خواهیم پرداخت، یعنی پاسخ به این پرسش که علم توام با حلم چگونه است.

علم توام با حلم

حضرت علی (ع) در این حدیث تاکید دارند که در یادگیری علمی که با حلم توام است حریص باشید. اما حلم چیست؟

حلم یک عکس العمل مناسب همراه با ظرفیت یادگیری است. به این معنا که ما باید عکس العملی متناسب با هر مسئله داشته باشیم. هر مسئله ای عکس العمل متناسب با خودش را می طلبد. حالا اگر بخواهیم حلم را در زمینه یادگیری تعریف کنیم می توانیم بگوییم:

در یادگیری، حلم به این معنا است که شما نیاز اصلی خودتان را پیدا کنید و متناسب با آن نیاز به یادگیری بپردازید

یک قاعده ضروری در یادگیری

با توجه به این سخن گرانبهای امیرالمونین (ع) ما اهمیت یادگیری متناسب با نیاز را در میابیم و نتیجه می گیریم که «نیازسنجی» یکی از قواعد مهم یادگیری است. در امر تربیت فرزند حتما باید به مبحث «نیازسنجی در یادگیری» فرزندتان توجه داشته باشید.

به نظر شما فرزندان ما نیاز به یادگیری چه مباحثی و مهارت هایی دارند؟ به عنوان مثال، آیا آنها نیاز ندارند مهارت های زندگی را در دبیرستان یاد بگیرند؟ آنها نیاز ندارند روش فکر کردن را یاد بگیرند؟ و یا اینکه یادگیری روش های تصمیم گیری از نیازهای اساسی آنها نیست؟

آیا ما این موارد را به آنها می آموزیم؟ بله! اما نه به اندازه کافی. ما این مطالب را هم در سیستم آموزش و پرورش داریم اما به صورت مختصر، به علاوه اینکه به اندازه کافی روی آنها حساس سازی نشده است.