نقش کنش گری در تفکر سیستمی
همانطور که میدانید، یکی از پیش نیازهای شکل گیری تفکر سیستمی در افراد، داشتن تفکر خلاق است. به همین دلیل در بخشی از سلسله نوشتارهای تفکر سیستمی، به عناصر تفکر خلاق پرداختیم.
در این نوشتار به کنش گر یا واکنش گر بودن افراد و نقش آن در تفکر خلاق می پردازیم.
افراد خلاق واکنش گر نیستند!
کنش گری مختص افراد خلاق و واکنش گری مختص افراد غیر خلاق است. آیا مصداق هایی از واکنش گری را در رفتار خود یا اطرافیانتان به خاطر دارید؟
شاید این دیالوگ برایتان آشنا باشد: «دست خودم نبود! مجبور شدم واکنش نشون بدم. اما بعدا متوجه شدم که چندتا راه حل دیگه هم وجود داشت که اون لحظه به فکر من نرسید!»
این دیالوگ برای همه ما آشناست و دقیقا بیان کننده احوال یک فرد واکنش گر است.
فکر کن و خلاقانه حرف بزن
امام علی (ع) می فرمایند:
فَكِّرْ ثُمَّ تَكَلَّمْ تَسْلَمْ مِنَ اَلزَّلَل
فکر کن،آنگاه سخن بگو،تا از لغزش رهایى یابى.
به نظر میرسد منظور امام علی (ع) خلاقانه فکر کردن باشد. به عنوان مثال قبل از واکنش نشان دادن به برخود نفر مقابل، می توانید فکر کنید که شما می توانید داد بکشید، می توانید بزنید توی گوش طرف مقابل و یا میتوانید صحنه را ترک کنید.
رهایی از دام گزینه اول
این خاصیت ذهن سیال است. همانطور که قبلا هم اشاره کردیم ذهن سیال یکی از اجزای تفکر خلاق است.
ذهن سیال به شما کمک می کند از دام گزینه اول رهایی پیدا کنید و گزینه های دیگر را نیز بررسی کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.
البته بعضی وقت ها بعد از بررسی گزینه ها می توانید همان گزینه اول را انتخاب کنید. مهم این است: انتخاب کردن!
«انتخاب» یکی از کلیدواژه های خلاقیت در رفتار است.
پشیمانی حاصل چیست؟
زمانی که ما ذهن سیال نداشته باشیم واکنش گر می شویم. حاصل واکنش گری هم پشیمانی است. معمولا بعد از واکنش گری شاهد این جملات هستیم:
کاش این حرف را نمی زدم، کاش این کار را نمی کردم، کاش فلان کار را انجام میدادم، کاش بیشتر صبر میکردم و …
