اصالت فرد یا اجتماع؟ اسلام کدام را می پسندد؟

تربیت و اجتماع

برای اینکه فرزند شما یک تربیت اجتماعی درست بر مبنای اصول دینی پیدا بکند، او ابتدا باید یک معرفت دینی پیدا بکند و سپس باید قوی شود. البته مهم این است که او باید در جمع قوی شود. در اینجا اصالت فرد و اجتماع با هم ترکیب می شود.

برای درک بهتر این مبحث به مثال هایی که در ادامه می آید توجه کنید.

بهترین شکل نماز

در اسلام، بهترین و با فضیلت ترین شکل نماز، نماز جماعت است.

روزه هم با نماز عید فطر، که یک عمل جمعی است به تمامیت خودش میرسد.

دعاهای اسلامی ضمیر جمع دارد نه فرد

حتما شما هم تاکنون متوجه شده اید که بسیاری از دعاهای روزانه ماه رمضان و تعقیبات نمازها از جنس دعاهای جمعی است. مانند: الهم اشفع کل مریض.

یعنی انسان زمانی که به اجتماع بپردازد معنای اصلی خودش را پیدا می کند.

دقت کرده اید وقتی ما نماز می خوانیم، می گوییم: «اهدنا الصراط مستقیم» و نمی گوییم: «اهدی الصراط المستقیم» یعنی از خداوند می خواهیم همه ما را به راه راست هدایت کند نه اینکه درخواست کنیم خداوند فقط شخص ما را هدایت فرماید!

در پایان نماز، در بخش سلام می گوییم: «السلام علینا و علی عبادالله صالحین» یعنی هویت جمعی مهم است. البته اهمیت هویت جمعی در اسلام به نماز و روزه ختم نمی شود!

ذات اجتماعی خمس و زکات

اگر اجتماع نباشد، خمس و زکات هم معنا نخواهد داشت! خمس و زکات برای ایجاد عدالت و هماهنگی در جامعه است. زکات در بستر اجتماع برای تزکیه آدم ها شکل می گیرد.

خوب که به سیستم و نظام احکام الهی اسلام نگاه می کنیم، ترکیب مناسبی از اجتماع و فرد را می بینیم.

به حج نگاه کنید: حج یک بستر اساسی در اجتماع هست در عین اینکه آدابی فردی دارد. یک ترکیب فرد و اجتماع.

امر به معروف و نهی از منکر مربوط به اجتماع است. تولی و تبری هم مربوط به اجتماع است

نتیجه گیری

پس فهم اجتماعی و پذیرش اجتماع به عنوان بستر اساسی رشد یک بحث بسیار مهم است. از طرف دیگر، برای اینکه این اجتماع شکل بگیرد باید عدل و احسان درون انسان شکل بگیرد.